Passend zadel

Een passend zadel draagt bij aan het welzijn van je paard. Om problemen als verwonding, pijn, en bewegingsbeperking of erger te voorkomen is het belangrijk dat de ligging en conditie van je zadel goed is.  Let op de signalen die je paard geeft tijdens het rijden en in de omgang. Pijn veroorzaakt door een slecht passend zadel kan een paard vervelend gedrag doen vertonen, fysieke veranderingen laten zien of rijtechnische problemen geven.

Wat kunnen wij voor je betekenen?

Als gediplomeerd zadelpasser heb ik geleerd om de rug van het paard te onderzoeken, de conformatie en beweging te beoordelen, de houding en zit van de ruiter te corrigeren en een zadel te beoordelen zowel op het paard als los daarvan. Deze ‘whole horse approach’ betekent ook samenwerken met andere disciplines zoals fysiotherapeut en dierenarts als dat nodig is.

Zadelcheck

Voor zowel een passend zadel, als het repareren en vullen van je eigen zadel, kan je bij ons terecht. Een zadel heeft nou eenmaal onderhoud nodig. Bij boomzadels zal de vulling van de kussens na verloop van tijd de veerkracht verliezen en bij boomloze zadels moet het schuim van inlages of kussens gecontroleerd, bijgesteld en soms vervangen worden. Er ontstaan klonten en onregelmatigheden in (synthetisch) wollen vullingen van kussens, die drukplekken en pijn kunnen veroorzaken bij het paard. Een paard is aan verandering onderhevig door conditie, training, ziekte, voeding, winter en zomer. Daardoor krijg je een veranderde ligging van je zadel, ook bij een passend zadel is een halfjaarlijkse controle niet overbodig.
Het zadel is ontwikkeld om het rijden voor zowel het paard als de ruiter prettiger te maken. Een passend zadel verdeelt de druk die de ruiter veroorzaakt over een groter oppervlak van de paardenrug. Het zorgt ook voor een comfortabelere zit en goede houding van de ruiter.

Wat kan er misgaan?

Wanneer het zadel de vorm van de rug niet volgt, ontstaat er een slechte drukverdeling. Sommige zadels dragen bijvoorbeeld alleen in het midden en rocken over de rug heen en weer. Andere zadels dragen alleen aan de voor- en achterkant en zweven in het midden boven de rug, deze zadels bruggen. Er kan zoveel druk ontstaan dat de weefsels kapot gaan. Het gevolg is een ontstekingsreactie en een verandering in de structuur, bijvoorbeeld harde of zachte bulten. Er ontstaan witte haren, open wonden, ontstekingen en pijn.

Ook de voorkant van het zadel kan een bron zijn van narigheid, want een te smalle of te brede boom, fork of pommel, geeft veel schade aan de rug. Bij bovengenoemde problemen zie je bij de schoft vaak spierverval (atrofie). De druk van het zadel op de Musculus Trapezius (spier) wordt zo hoog dat deze niet meer kan functioneren en in omvang afneemt. Als een spier niet goed wordt gebruikt neemt hij af in volume zoals je ook ziet nadat je been een tijdje in het gips heeft gezeten en deze er dunner uitkomt dan het andere been.

Atrofy

Sommige paarden hebben diepe kuilen langs de schoft, het mag duidelijk worden dat een paard met rugpijn veroorzaakt door een zadel zijn rug niet goed kan gebruiken en naast pijn een korte of onregelmatige gang krijgt. Je ziet ook vaak een holle bovenlijn en bolle onderlijn.
Daarnaast kunnen er nog andere dingen verkeerd gaan zoals een te lang zadel voor de rug van het paard, een scheef zadel, harde of onregelmatige vulling, te weinig ruimte voor de ruggengraat,  kussens met een te klein draagvlak, niet voldoende ondersteuning en drukverdeling door panels of een boomloos zadelpad bij een boomloos zadel, een te slappe basis bij een boomloos zadel of een gebroken boom bij een boomzadel.

Conformatie

De manier waarop een paard is gebouwd en zich van nature en met ruiter voortbeweegt is per paard verschillend en heeft ook zijn invloed op de ligging van het zadel. Een paard moet met een zadel en ruiter niet gehinderd worden om zijn lichaam op een juiste manier te gebruiken. Zijn rug is te vergelijken met een hangbrug met de voor- en achterbenen als peilers. Gaan wij hierop zitten dan zakt die brug door. De rug wordt dan hol. Dit is niet wat we willen. Het paard moet zijn buikspieren aanspannen en zijn bovenlijn bol maken. Dit vraagt ook rijtechnisch inzicht van de ruiter. Een slecht passend zadel kan goed ruggebruik verhinderen.

Fight, Flight, Freeze

Wanneer een paard pijn heeft met rijden zal zijn gedrag gaan veranderen. Soms zijn de signalen klein, maar ze kunnen ook tot gevaarlijke taferelen leiden zoals bokken, steigeren en vluchten. Ook kunnen er rijtechnische problemen komen zoals moeite met lateraal buigen, moeite met overgangen of het hoofd hoog en de rug hol houden, er ontstaat dan ook veel spanning in het mentale van het paard want het is dezelfde houding als een paard in vluchttoestand.

Scheefheid

Niet alleen het paard kan door zijn bouw en manier van bewegen invloed uitoefenen op het zadel. De ruiter doet dit ook. Wanneer een ruiter niet in balans zit, schuift het zadel gemakkelijk naar de kant waar de ruiter zit. De ruiter geeft bij scheef zitten ook onbedoeld een gewichtshulp aan het paard. Bovendien veroorzaakt een scheef zittend zadel druk op de wervels. Ieder paard en ieder mens heeft een voorkeurskant en een lichte asymmetrie. Onze coördinatie aan de voorkeurskant is veel beter. Denk maar aan rechts schrijven of links op je paard opstappen als je nooit anders doet.

Het is heel belangrijk dat onderhoud van het zadel ieder half jaar gebeurt en dat de pasvorm voor het paard wordt gecontroleerd, want een paard kan veranderen door conditie, door winter/ zomer, ziekte, voeding of door training. Laat controle van je paard en zadel een halfjaarlijks terugkomende checkup worden voor het welzijn van je paard.