Zadeldek, zadelpad, halfpad; een voor- of nadeel?

Er zijn verschillende soorten zadeldekken, sjabrakken, halfpads en boomloos zadelpads. Wat is nu handig, goed of nodig om te gebruiken? Of gebruik je die bij voorkeur juist niet?

De verschillende zadeldekken en pads hebben hun eigen kwaliteit en functie

Bij een goed passend boomzadel heeft je zadeldekje of sjabrak de functie van het beschermen van het zadel tegen zweet van het paard. Meer niet. Dit zadeldekje kan dus dun zijn en het liefst van een natuurlijk materiaal zoals katoen zodat het zweet goed wordt opgenomen. Het is ook afhankelijk van de discipline die je rijdt, hoe lang je in het zadel zit en hoe nat het zadeldek wordt. De kans is groot, dat een lange afstandsrit van 8 uren in een hoog tempo meer zweet gaat opleveren dan een uurtje recreatief rijden of een lichte dressuurmatige training. Welk zadeldek je gebruikt hangt dus ook samen met de discipline.

Therapeutisch en/of vanuit visie

Over het algemeen kan je zeggen dat een dikke zadelpad of het gebruik van een extra halfpad (zoals Prolite of een ‘bontje’) de ruimte onder je zadel kleiner maakt. Soms kan dit handig zijn, bijvoorbeeld als je zadel wat wijd is en je deze ruimte wilt opvullen om het zadel passend te maken.

Er zijn zadelsystemen die de (half)pad bewust gebruiken onder zadels zodat ze de boom van het zadel wijder kunnen aanmeten. Kijk maar naar Balance zadels of Parelli zadels, deze zadelsystemen hebben de extra pad nodig om het zadel passend te maken. Dit wordt bewust vanuit een bepaalde visie gedaan .

Spierverval/conditie

Een andere reden om een extra halfpad of dikke pad te gebruiken is dat het paard in bespiering is afgenomen. Als je een zadel aanmeet of gaat rijden op een te krap of te wijd zadel op een paard met spierverval (atrofy), dan verergert de situatie. Door de druk die het zadel geeft en de verstoorde balans die vaak optreedt, krijgt het paard geen kans zijn bespiering te ontwikkelen. Een opvulling en uitbalanceren van het zadel met een Prolite pad, een ‘bontje’ of een dikke zadelpad waar inlages in kunnen, helpen de druk te verdelen zodat het paard zich beter kan ontwikkelen tot een gezonde bespierde staat. Bij een te krap zadel werkt dit natuurlijk niet. Een te krap zadel is een kwelling voor het paard, daarbij helpt geen enkele onderlegger of pad om de situatie te verbeteren.

Bij een passend zadel op een gezonde rug, zorgt een dikke pad of halfpad ervoor dat het zadel kan gaan knellen. Vergelijk het maar met passende schoenen waarin je te dikke sokken aantrekt. Je schoen zit dan meteen strakker en doet pijn. Dit gebeurt ook wanneer het zadel van onderen wordt aangevuld met een dikke (half)pad wanneer deze ruimte er eigenlijk niet is.

Bontje

Wil je vanuit mode overweging toch een dikke bont halfpad gebruiken, dan zou je zadel dus aangemeten moeten worden met deze pad eronder! De boommaat van je zadel moet dan breder !

Soms kunnen pads drukpunten verlichten, hoewel ik altijd de voorkeur zou geven aan het wegnemen van het drukpunt door een geschikt zadel aan te meten.

Gelpad

Er is een periode geweest dat bijna iedereen een gelpad onder het zadel had liggen als drukverdeler. De oudere gelpads zijn erg zwaar en geven geen ruggengraatvrijheid. Bovendien warmt het ook snel op onder deze pad omdat het geen ademend materiaal is. Het absorbeert geen druk. De nieuwere varianten gelpads hebben betere drukverdelende eigenschappen door verbeterde viscositeit en perforaties om warmte weg te laten vloeien.

Memoryfoam

Memoryfoam onderleggers worden ook wel eens gebruikt. Dit materiaal is ademend en het absorbeert zweet. Als je de balans van je zadel wilt veranderen, bijvoorbeeld het paard heeft atrofy in het schoft-schoudergebied en je wilt dit gebied ondersteunen / uitvullen met een pad, dan is het belangrijk dat het materiaal een bepaalde stevigheid heeft en niet te veel inzakt. Memoryfoam verliest wel hoogte als het op temperatuur komt, het past zich erg gemakkelijk aan vormen aan. Kijk goed voor welk doel je iets wilt aanschaffen.

Schapenwol

Schapenwol of een lamsvel ‘bontje’ heeft veel gunstige eigenschappen, het is ademend, het absorbeert zweet en wol staat bekend als een van de beste drukverdelers, ook als vulling in de kussens van je zadel (beter dan foam of synthetische wol). Als je zadel goed passend is en je paard heeft een gezond bespierde rug dan is het eigenlijk overbodig en maak je je zadel smaller door een onderlegger van welk materiaal dan ook te gebruiken. Bij lange afstandsritten worden vaak lamsvelsjabrakken gebruikt onder het zadel die halverwege (of vaker) worden gewisseld door een droog exemplaar. Hier zijn erge goede ervaringen mee in bijv. de endurance. Er zijn ook synthetisch wollen sjabrakken ontwikkeld voor o.a. de endurance waar goede ervaringen mee zijn. Over het algemeen heeft een synthetisch materiaal nadelen w.b. hitte of irritatie voor het paard, maar de speciaal ontwikkelde pads voor deze discipline doen hun werk naar behoren.

Ruggengraatvrijheid

We willen geen druk op de wervelkolom van het paard, niet van het zadel en ook niet van het zadeldek. Gelukkig worden veel zadeldekken ontworpen met een mooie schofthoogte en zadelpads zoals Prolite of Christ met een mooie brede ruimte tussen beide helften voor vrijheid van de wervelkolom. Het gewicht van het zadel en de ruiter wordt gedragen door de ribbenkast, niet door de wervelkolom. Deze moet vrij gehouden worden.

Vilt

In de tijd dat ikzelf nog paardrijles had op een manege, hadden de paarden een vilten sjabrak onder het zadel. Vilt, gemaakt van schapenwol. Dit is op zich een mooi product omdat het ook de eigenschappen heeft van schapenwol. Het absorbeert vocht en is luchtdoorlatend. Het enige nadeel is het onderhoud, een vilten pad is moeilijker te wassen of schoon te houden.

Boomloos zadelpad

Het doel van een boomloos zadelpad is in eerste instantie om te gebruiken onder het boomloze zadel. Dit model zadel is over het algemeen flexibel over de lengte van de rug van het paard en om overmatige druk te voorkomen waar de ruiter zit en waar de stijgbeugelophanging is, wordt een boomloos zadelpad gebruikt. Deze pad is gevuld met inlages om de pad hoogte te geven. Zo wordt ook de schoft en de ruggengraat gevrijwaard van druk. De inlages kunnen van verschillende materialen worden gemaakt. Zo is er moosgummi, vilt, verschillende soorten foam, mesh. Je kunt verschillende materialen en diktes van het materiaal kiezen die bij het zadel, het paard en de discipline passen. Bij sommige pads kan je ook verschillende vakken vullen om de balans van het zadel en de ruiter te optimaliseren. Het materiaal van de pad zelf kan katoen, wol, vilt, of synthetisch zijn. De onderzijde is meestal wol, vilt of sympanova. Het is afhankelijk van wat het paard nodig heeft en fijn vindt en wat het zadel optimaliseert.